DİZ PROTEZİ

Diz protezi nedir?

Değişik nedenler ile bozulan diz ekleminin,  ameliyatla metalden üretilmiş yapay eklem ile değiştirilmesi işlemidir.

 Diz Eklemi neden bozulur?

Gençlerde:

-Doğuştan kaynaklanan genetik hastalıklar

-Çocukluk çağında geçirilen diz eklem enfeksiyonu(Septik artrit),

-Tedavi edilmemiş eklem içi kırıklar sonrası,

-Osteonekroz hastalığı,

-Romatizmal hastalıklar sonrası

-Metabolik hastalıklar sonrası(Gut gibi)

-Hemofili hastalığına bağlı sık eklem içi kanamalar sonrası.

İleri Yaşlarda: 

-Özellikle 65 yaşından sonra yaşlılığa bağlı gelişir,

-Obezite(Şişmanlık)

-Romatizmal hastalıklara bağlı olarak diz protezi gerekebilir.

Diz Protezi ne zaman yapılmalıdır?

Kireçlenmeye bağlı diz protezi ameliyatı için 2 önemli gerekçe vardır.

1- Hastanın ağrısız yürüme mesafesinin 300 metrenin altına düşmesi veya

2- Her gün ağrı kesici ilaç kullanmak zorunda kalması halinde hastaya protez yapılmasının zamanı gelmiştir. Her gün ağrı kesici almak zorunda kalan hastalarda ilaçlara bağlı böbrek ve karaciğer hasarı meydana gelebilir.

Hastanın Yürüme mesafesinin artırılması ve ağrı kesici ihtiyacının önüne geçilebilmesi için protez yapılmasında fayda vardır.

Kimlere Diz Protezi Yapılamaz?

-Vucudunda aktif bir enfeksiyon odağı bulunan hastalara enfeksiyon geçinceye kadar protez yapılamaz

-Protez ameliyatını kaldıramayacak kadar genel durumu düşkün olan hastalara diz protezi yapılmaz.

Diz Protezinin Alternatif var mıdır?

Diz eklemi bozulduğu için yürüme güçlüğü çeken ve şiddetli ağrısı olan hastalara protez dışında eklem dondurma ameliyatı yapılabilir. Eklem dondurma ameliyatı fiziki olarak ağır iş yapan kişilerde tercih edilir.

PRP(Zenginleştirilmiş Plazma): Hastanın kendisinden alınan kanın özel bir makine yardımı ile serumunun ayrılması ile elde edilir. Aynı anda hastanın eklemine enjekte edilir. Protez ameliyatının yapılmasının belli bir süre geciktirebilir.

Viskosuplemantasyon( Yapay eklem sıvısı enjeksiyonu): Diz eklem kireçlenmesinde eklem içine yapılan enjeksiyonlar proteze alternatif değildir, sadece protez yapılması için gereken süreyi uzatarak hastaya vakit kazandırır.

Nem Potein-Glikozaminler ve Tip 2 kollajenler: Kıkırdak yıpranmasını yavaşlatma ve bazı hasarları onarma etkileri vardır. Ancay yagın kireçlenmede sadece protez ameliyatının geciktirirler. Hastayı ameliyat olmaktan kurtaramazlar.

Fizik Tedavi: Diz çevresi kasların güçlenmesi ve ağrının geçici olarak kesilmesi üzerinde faydaları olmakla beraber, kireçlenmeyi durduramaz, hastayı ameliyattan kurtaramaz, sadece vakit kazandırabilir.

Dizlik veya tabanlık kullanımı: Diz eklemine gelen yüklenmeyi azaltarak ağrıları azaltabilir, ancak kireçlenmeyi önleyemez, sadece vakit kazandırabilir.

Artroskopik eklem temizliği: Kireçlenmeyi önlemez, sadece eklem içinde temizlik yapılarak ağrı oluşumunu belirli bir süre azaltarak kişiye vakit kazandırabilir.

Yüksek Tibial Osteotomiler: Açısal deformiteye bağlı tek eklem aralığında kireçlenme bulunan 50-60 yaş arasındaki hastalarda tercih edilebilir. Kemik kesilerek yükün sağlam eklem yüzeyine gelmesi sağlanarak ağrıyı azaltabilir. Ancak ameliyat için belirli kriterlerin sağlanması gerekir. Her hastaya uygulanamaz.

Protez Çeşitleri nelerdir?

Diz protezleri total diz protezi ve unikondiler diz protesi olarak iki gruba ayrılır.

Total diz protezinde diz ekleminin hem iç hemde dış yüzeyleri değiştirilir. Total diz protezi de kendi içerisinde arka çapraz bağı kesen ve koruyan diz protezi olarak 2 tipdir. Hastaya ne tip protez konulacağına hastayı değerlendiren ortopedik cerrah karar verir.

Unikondiler diz protezi ise sadece dizin iç veya dış eklem yüzeyini değiştirir. Bu protezi amacı hastaya total diz protezi yapılana kadar vakit kazandırmaktır. Ancak Unikondiler diz protezinin uygulanabilmesi için katı kurallar vardır.(Hastanın yaşının genç olması ve kilosunun 85 in altında olması ve sadece tek eklem yüzeyi bozulması gibi). Bu kurallara uygu hasta sayısı oldukça sınırlıdır.

Nasıl Bir Ameliyat süreci geçiyor?

Tüm protez ameliyatı öncesinde hastaların tepeden tırnağa muayeneden geçirilerek vucudunda bir enfeksiyon odağı bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Bu neden ameliyattan önce tüm hastalarımıza Kan ve idrar tetkikleri yaptırıp sonuçların temiz olduğunu gördükten sonra hastayı ameliyata hazırlarız. Bu aşamada kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda ilacın niteliğine göre 5 ile 10 gün öncesinde ilaç kesilerek bunun yerine kısa etkili kan sulandırıcı(düşük molekül ağırlıklı heparin) iğneler başlarız. Ameliyattan birkaç gün sonra kanama riski ortadan kalkınca hasta rutin eski tedavisine dönebilir. Kanamalı geçen ameliyatlarda hastaya kan nakli yapmak gerekebilir. Protez emeliyatı özel havalandırma sistemine sahip ameliyathanelerde yapılmalıdır. Standart ameliyathaneler diz protezi yapımına uygun değildir .

Hasta ameliyattan sonraki 12 saat içerinde mobilize edilerek yürütülür.

Ameliyat sırasında ve sonrasında ne gibi problemler(komplikasyonlar)  ortaya çıkabilir?

Diz protezi ameliyatı sırasında damar-sinir yaralanması, kemikte kırılma gibi problemler görülebilir. Ameliyattan sonra ise erken ve geç komplikasyonlar gelişebilir.

Erken komplikasyonlar: En sık enfeksiyon, derin ven trombozu,

Geç komplikasyonlar ise Ağrı ve protezin erken gevşemesidir. Bu komplikasyonlar gerekli tedbirler alınarak en aza indirilebilir ancak tamamen sıfırlamak mümkün değildir.

Total Diz protezinin ortalama ömrü 15 ile 20  yıl arasında değişmektedir. Ancak 25 yıla kadar dayanan protezlerde vardır. Protezin ömrü cerrahi tekniğe, konulan protezin türüne, hastanın aktivite düzeyine, kemik kalitesine ve kilosuna göre değişebilir.

 Protez ameliyatından sonra enfeksiyondan korunmak için ne yapılmalı?

Vucudunda protez bulunan hasta, ömrü boyunca enfeksiyon kapma riski taşır. Protezli hastalar diş çekimi-dolgu gibi işlemler dahil tüm cerrahi müdahalelerde işlemden önce koruyucu antibiyotik almak zorundadır.